به گزارش مشرق، نشریه آمریکایی «فارن پالیسی» در گزارشی تحت عنوان «چطور فساد و سوء مدیریت، زمین‌لرزه ترکیه را مرگبارتر کرد؟» به رنج و غم مردم ترکیه پس از وقوع زمین‌لرزه مرگبار هفته گذشته پرداخت.

در مقدمه این گزارش به داستان یکی از زلزله‌زدگان در ترکیه اشاره شده است و آمده که در شهر «آنتاکیه» واقع در جنوب ترکیه، بهزاد یک پتو و چتر بر روی پدرش انداخت که پس از ویران شدن خانه کودکی بهزاد در یکی از مخرب‌ترین زمین‌لرزه‌های تاریخ اخیر، زیر آوار گرفتار شده بود.

او با دستان خالی پدرش را که پاهایش زیر بلوک سیمانی گیر کرده بود، بیرون کشید و به این پیرمرد قول داد که کمک در راه است.

این داستان این‌گونه ادامه می‌یابد، ۲۴ ساعت دردناک می‌گذرد که بهزاد از همسرش می‌خواهد که وضعیت پدرش را بررسی کند و به او می‌گوید: «دیگر نمی‌توانم در چشمانش نگاه کنم. به او گفتم کمک در راه است. کمکی در راه نیست».

پدر بهزاد درگذشت؛ همانطور که مادرش، پسرعموها و دخترعموها و هزاران نفر دیگر جان باختند زیرا آن‌جا کسی نبود که کمک‌های لازم را در اختیارشان بگذارد.

فارن پالیسی با مطرح کردن این داستان ادامه داد، در زمین‌لرزه ترکیه، فقط عزیزان نبودند که زیرا آوارها دفن شدند بلکه وعده‌های حکومتداری خوب، کشوری عاری از فساد و دولتی پاسخگوی نیازهای مردم نیز مدفون شدند.

طبق این گزارش،‌«رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه پس از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه (AKP) پس از زلزله ویرانگر دیگری در شمال غرب ترکیه در سال ۱۹۹۹، زمانیکه هزاران نفر به دلیل واکنش کند دولت جان باختند، این وعده ها را داد.

آن‌طور که در این گزارش آمده است، اردوغان تمام مشکلات دهه ۱۹۹۰ را به گردن فساد گسترده، دولت های ناکارآمد، و نهادهای دولتی بی‌مسئولیت انداخت و متعهد شد که تحت حکومت او، اوضاع به طور اساسی تغییر کند.

طبق این گزارش، روزهایی که جدال‌های داخلی میان شرکای ائتلافی، تصمیم‌گیری دولت را فلج می‌کرد، گذشته است. اردوغان در دو دهه ریاست خود، قدرت را در دستان خود متمرکز کرده است. وی برای انجام این کار، در نهادهای دولتی پاکسازی کرد و افراد وفادار را در پست‌های کلیدی قرار داد و در اکثر سازمان های جامعه مدنی را از بین برد و دوستان خود را تأمین مالی کرد تا حلقه کوچکی از وفاداران را در اطراف خود ایجاد کند.

فارن پالیسی با اشاره به این موارد نوشت، تمامی اقدامات دولت اردوغان راه را برای تراژدی که دوشنبه هفته گذشته سراسر ترکیه را فراگرفت، هموار کرد.

طبق گزارش این نشریه آمریکایی، بزرگی زمین‌لرزه قطعاً آن را مرگبار کرده است اما تحقیقات آکادمیک نشان می‌دهد که زمین‌لرزه در کشورهایی که درگیر فساد گسترده هستند، افراد بیشتری را به کام مرگ می‌کشاند.

اقتصاد ترکیه در دوران اردوغان به پشتوانه رونق ساخت و ساز اوج گرفت. او حلقه کوچکی از یاران خود در بخش ساختمان‌سازی را از طریق اعطای پروژه‌های زیرساختی بدون شرکت در مناقصه رقابتی یا نظارت قانونی مناسب، تغذیه کرد.

این نشریه سپس به فساد در بخش ساخت و ساز ترکیه اشاره کرد و نوشت، شرکت‌های مذکور شروع به ساخت و ساز گسترده و بی‌قاعده کردند و بدون رعایت قوانین و اصول ساخت و ساز، زیرساخت‌ها و خانه‌ها را در مناطق زلزله‌خیز بنا کردند.

«هاتای» یکی از مناطقی است که به شدت در پی وقوع زمین‌لرزه دوشنبه گذشته ترکیه، آسیب دید و این در حالی است که ساختمان‌های مسکونی،‌ بیمارستان‌ها و حتی شعبه محلی مرکز مقابله با حوادث غیرمترقبه در ترکیه (آفاد) که اکثراً توسط نزدیکان اردوغان ساخته شده، همگی با خاک یکسان شده است یا متحمل خسارات شدید شده است.

طبق این گزارش،‌تنها باند فرودگاه شهر هاتای که توسط یک شرکت نزدیک به اردوغان در بالای یک خط گسل ساخته شده بود، در اثر زلزله به دو قسمت تقسیم شد.

فارن پالیسی ادامه داد، رویه اعطای پروژه‌های زیرساختی دولتی به متحدان اردوغان، که بسیاری از آن‌ها در زمینه ایمنی کوتاهی کرده‌اند، در گذشته نیز به بروز فجایع دیگری منجر شده است. سال گذشته، طوفان و کولاک شهر شرقی «اسپارتا» ترکیه را درنوردید و خسارات گسترده‌ای به بار آورد و چندین هفته ساکنان این شهر را بدون برق رها کرد و چندین نفر نیز جان خود را از دست دادند.

بر اساس این گزارش، تأسیسات شهر اسپارتا به دست حزب عدالت و توسعه خصوصی شده و به شرکت‌های متعلق به «چنگیز هولدینگ» و «کولین هولدینگ» فروخته شده بود؛ شرکتهایی که تحت کنترل نزدیک‌ترین یاران اردوغان است.

شرکت‌های فوق اقداماتی برای تضمین مقاومت زیرساخت‌ها در مقابل بلایای طبیعی صورت ندادند و نتوانستند در زمان وقوع طوفان و کولاک پاسخگو باشند و هرگونه کمک احزاب مختلف در شهرهای مجاور را رد کردند و همین مسئله اعتراضات ساکنان و احزاب مخالف به نظام فاسد مناقصه را برانگیخت.

در سال ۲۰۱۸، در نتیجه فقدان امور حفاظت و تعمیرات، واژگونی قطار در شهر «چورلو» واقع در شمال غربی ترکیه به مرگ ۲۵ نفر از جمله کودکان منجر شد.

در سال ۲۰۱۴، ۳۱ معدن‌چی در پی وقوع یک انفجار و نشت گاز مونوکسیدکربن درون کانال یک معدن، ۳۰۱ معدن‌چی در شهر سوما ترکیه جان خود را از دست دادند. «آلپ گورکان» رئیس «سوما هولدینگ» یکی دیگر از یاران نزدیک اردوغان است. این شرکت در طول سال‌های حاکمیت حزب عدالت و توسعه از خصوصی‌سازی سود برده است و به بخش ساخت‌وساز منشعب شد و قراردادهایی به ارزش میلیاردها دلار دریافت می‌کرد.

بر اساس این گزارش، کارگران معدن و احزاب مخالف ر ترکیه می‌گویند که این شرکت تدابیر امنیتی لازم را انجام نداده است.تنها ۲۰ روز قبل از انفجار، حزب عدالت و توسعه اردوغان یک طرح پارلمانی تحت رهبری مخالفان برای بررسی شرایط معدن را رد کرده بود.

این گزارش با اشاره به این موارد نوشت، در حالیکه بی‌توجهی نزدیکان اردوغان به قوانین ایمنی، فجایع را شایع‌تر کرده است، پاسخ کند و ناکافی دولت ترکیه، این فجایع را مرگبارتر می‌کند.

در سال ۲۰۲۱، وقوع آتش‌سوزی گسترده در جنوب ترکیه به کشته‌ شدن دست‌کم ۹ نفر و فرار هزاران نفر از خانه‌هایشان منجر شد و اردوغان به دلیل واکنش بسیار ضعیف و عدم آمادگی دولت برای مقابله با آتش‌سوزی‌های گسترده به شدت مورد انتقاد قرار گرفت.

احزاب مخالف و ساکنان آسیب‌دیده، دولت اردوغان را متهم کردند که در تهیه هواپیماهای آتش‌نشانی کوتاهی کرده و این در حالی است که میلیاردها دلار را به شرکت‌های ساختمانی که توجه کمی به محیط زیست دارند، اختصاص داده است.

در پی انتقادات شدید، دولت اردوغان بعدها اعتراف کرد که یک ناوگان هواپیمای آتش‌نشان در اختیار ندارد و هواپیماهای فعلی قابل استفاده نیستند.

این نشریه آمریکایی با اشاره به تمامی این موارد، واکنش دولت ترکیه به زمین‌لرزه دوشنبه هفته گذشته ترکیه را نیز ضعیف و کند توصیف کرد و تأکید کرد که ارتش ترکیه می‌بایست در این فاجعه وارد عمل می‌شد اما اردوغان به موقع ارتش را برای کمک به امدادگران در عملیات جستجو و نجات وارد عمل نکرد.

از طرف دیگر، سازمان‌های خدمات اجتماعی ترکیه که نقش مهمی پس از زمین‌لرزه ۱۹۹۹ ترکیه برعهده داشتند نیز در زمین‌لرزه فعلی وارد عمل نشدند و تمامی این نقص‌ها به واسطه سیاست اردوغان در متمرکز کردن قدرت در دستانش، تضعیف نهادهای مستقل و انتصاب وفاداران فاقد پیشینه مناسب برای مناصب کلیدی و از بین بردن سازمان‌های خدمات اجتماعی که حامی برنامه‌های وی نبودند، بوده است.

بر اساس این گزارش، برای کشوری همچون ترکیه که در معرض زمین‌لرزه و بلایای طبیعی قرار دارد، آفاد یک سازمان دولتی مهم محسوب می‌شود اما با این حال بودجه این نهاد بسیار کمتر از ریاست امور مذهبی است که بیشتر بعنوان ابزاری برای مشروعیت دادن به سیاست‌های دولت اردوغان به کار گرفته می شود.

طبق گزارش فارن پالیسی، فردی که مسئول سازمان آفاد در ترکیه است، هیچ‌گونه تجربه‌ای در بخش مدیریت بلایای طبیعی ندارد.

این نشریه این‌گونه ادامه می‌دهد که ارتش ترکیه که برای کمک به انجام تلاش‌های جستجو و نجات ظرف چند ساعت پس از زلزله سال ۱۹۹۹ در صحنه حضور داشت، پس از کودتای نافرجام سال ۲۰۱۶ در دوره اردوغان نیز ضعیف و سیاسی شده است.

آن‌طور که در این گزارش آمده است، دولت اردوغان پروتکلی را منحل کرد که به نیروهای مسلح امکان می‌داد بدون مجوز و بدون نیاز به دستور از مقام‌های بالاتر، به بلایا پاسخ دهند و به سرعت وارد عمل شوند و همین مسئله یکی از عوامل اعزام کند ارتش ترکیه به مناطق زلزله‌زده بوده است.

فارن پالیسی با اشاره به تمامی فسادهای دولت اردوغان نتیجه‌گیری کرد که زمین‌لرزه‌های مهیب به مرگ افراد منجر می‌شوند اما چنین حوادثی در کشورهایی همچون ترکیه مرگبارتر هستند زیرا در این کشورها قوانین ساخت و ساز اجرا نمی‌شود، وفاداران بی‌کفایت مناصب کلیدی را پر کرده‌اند و نهادهای دولتی مستقل وجود خارجی ندارند و سازمان‌های خدمات اجتماعی از بین رفته‌اند و منافع عده معدودی فاسد بیش از همه چیز اولویت دارد.

این گزارش در پایان به نقل از یکی از زلزله‌زدگان ترکیه که نویسنده این گزارش نیز بود، نوشت، در حالیکه خواخرم و خانواده‌اش تلاش می‌کردند اجساد عزیزانشان را از زیر آوار بیرون بکشند تا به شکلی مناسب آن‌ها را دفن کنند، اردوغان در تلویزیون ملی، آن‌هایی را که به واکنش کند و نامناسب دولت اعتراض داشتند را «بی‌آبرو» خطاب می‌کرد و او از ما می‌خواهد که فاجعه کنونی و تراژدی‌های پیش از آن را به‌عنوان «سرنوشت» بپذیریم اما تعداد بیشتری از مردم این کشور به این فکر می‌کنند که مشکلات پی در پی این کشور یک نام و یک نام خانوادگی دارد.

جدیدترین آمار و ارقام رسانه‌های محلی ترکیه نشان می‌دهد که تاکنون حدود 31 هزار نفر در زمین‌لرزه اخیر ترکیه جان خود را از دست دادند و هزاران خانه در این کشور تخریب شده است و خسارات میلیارد دلاری برجای مانده است.